Koszulki z nazwiskami - kto był pierwszy w Europie?

Nazwiska na koszulkach zawodników wydają się dziś oczywistością. Dotyczy to zarówno rozgrywek klubowych, jak i reprezentacyjnych. We współczesnym futbolu tylko w niektórych meczach towarzyskich zdarza się czasami, że zespoły z mało renomowanych federacji ubierają swoich piłkarzy w niespersonifikowane stroje. Tymczasem kiedy ja zacząlem się interesować piłką (połowa lat osiemdziesiątych) nazwiska na koszulkach były praktycznie nieznane.

Przypomnijmy zatem, że pierwszym turniejem, przed którym "zadekretowano" obowiązek umieszczania nazwiska piłkarza na jego koszulce, były Mistrzostwa Europy rozegrane w roku 1992. To fakt powszechnie znany.

Jednak naprawdę niewiele osób wie, że historia "nazwisk na koszulkach " zaczęła się w Europie... 13 lat wcześniej! Tak, tak - to nie pomyłka! Kto był pionierem? Odpowiedź brzmi - Szkoci!

Ernie Walker, sekretarz Scottish Football Association, wizytował w roku 1978 Stany Zjednoczone. Oglądał przy okazji mecze słynnej wówczas North American Soccer League. Liga ta, zainspirowana niektórymi tradycyjnymi amerykańskimi dyscyplinami sportu, zaadaptowała zwyczaj umieszczania nazwiska zawodnika na koszulce.

Na zdjęciach powyżej widzimy koszulki Pelégo z okresu gry w klubie Cosmos Nowy Jork (druga połowa lat siedemdziesiątych) i Kazimierza Deyny (San Diego Sockers, lata osiemdziesiąte)

Walker był tak zachwycony tym, co zobaczył, że postanowił wykorzystać pomysł w Szkocji. Dwunasty dzień września 1979 roku to historyczna data! Tego dnia bowiem - po raz pierwszy w Europie - drużyna piłkarska wystąpiła z nazwiskami poszczególnych zawodników na koszulkach! Rzecz miała miejsce na stadionie Hampden Park w Glasgow; Szkocja rozegrała towarzyski mecz z ekipą Peru (1:1). Bezpośrednimi świadkami tego wydarzenia było 41 035 płacących za bilety widzów. Cała sprawa utrzymywana była do końca w tajemnicy, o planowanej nowince wiedziało dosłownie kilka osób, a stroje przygotowała firma Umbro. Szkoci wyszli na płytę boiska w bluzach od dresu, dopiero po odegraniu hymnów zaskoczonej publiczności zaprezentowane zostały nowe koszulki.

Niestety, nie udało mi się dotrzeć do żadnego zdjęcia lub materiału filmowego dokumentującego to niecodzienne wydarzenie. Można jednak z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że koszulki te wyglądały tak:

Zaprezentowana powyżej fotka to oryginalna koszulka Kenny Burnsa, którą założył podczas meczu Szkocja - Irlandia Północna, rozegranego 25 marca 1981 w ramach eliminacji MŚ'82.

Nazwiska na koszulkach zaprezentowali Szkoci jeszcze kilkukrotnie, np. podczas bardzo popularnych wówczas British Home Championship. Poniżej fragment meczu Anglia - Szkocja (0:1) rozegranego 23 maja 1981 roku na Wembley.

Eksperyment nie trwał długo. Szkocja po raz ostatni zalożyła koszulki z nazwiskami 9 września 1981 podczas meczu ze Szwecją (2:0) w ramach eliminacji MŚ'82. Potem nastąpiła prawie 11-letnia przerwa - w trakcie EURO'92 nazwiska były już obligatoryjne.

Jeśli chodzi o inne drużyny europejskie, to znane mi są dwa weryfikowalne przypadki z tamtego pionierskiego okresu, kiedy reprezentacje występowały w strojach z nazwiskami graczy. Szwajcaria i Węgry.

- 30 maja 1981 roku Szwajcaria pokonała w Bazylei Anglię 2:1 w ramach eliminacji MŚ'82.

- 6 czerwca 1981 Węgry przegrały u siebie z Anglią 1:3 w ramach eliminacji MŚ'82.

Fragmenty obu tych spotkań można znaleźć na YT.

Ciekawostkę stanowi fakt, że reprezentacja Anglii bardzo długo grała w "bezimiennych" uniformach. Nie licząc wielkich imprez (EURO 92, 96 i 00 oraz MŚ'98) Anglicy po raz pierwszy ubrali koszulki z nazwiskami 6 października 2001 - mecz z Grecją (2:2) na Old Trafford w Manchesterze w ramach eliminacji MŚ'02.