Historia Piłkarskich Mundiali #6 Szwecja 1958

CZĘŚĆ VI

SZWECJA 1958

Wstępną decyzję dotyczącą przyznania Szwecji organizacji turnieju mistrzowskiego w 1958 roku podjęto na Kongresie FIFA odbywającym się Rio de Janeiro w 1950 roku. Cztery lata później potwierdzono ją na Kongresie odbywającym się w Bernie.

Komitet Wykonawczy FIFA obradujący w Brukseli we wrześniu 1955 roku zatwierdził regulamin i system rozgrywek dotyczących Mistrzostw Świata 1958.  Po krytyce systemu rozgrywek z poprzedniego turnieju mistrzowskiego postanowiono:

• Faza grupowa turnieju będzie rozgrywana w czterech grupach po cztery zespoły, z których do ćwierćfinału awansują po dwa najlepsze zespoły z każdej grupy,
• Kolejne fazy mistrzostw będą rozgrywane według wcześniej ustalonej drabinki.

Przyjęty system rozgrywek okazał się logiczny i obowiązywał bez zmian do 1970 roku. Zgłoszenia do udziału w eliminacjach przyjmowano do 31 marca 1956 roku.

ELIMINACJE

Do eliminacji zgłosiło się 55 państw z 5 federacji.  Siedem z nich zrezygnowało po losowaniu lub po rozegraniu pierwszych spotkań. O 14 wolnych miejsc w finałach walczyło zatem 48 federacji. Na starcie po raz pierwszy stanęły między innymi ekipy ZSRR, Chin i Kanady. Po 20 latach wróciła Argentyna. Również Polska stanęła w szranki o awans do szwedzkiego Mundialu.

Eliminacje rozlosowano 27 kwietnia 1956 roku, a trwały one od 1 lipca 1956 roku do 5 lutego 1958 roku. Polska trafiła w grupie eliminacyjnej na ZSRR oraz Finlandię.

Rozgrywki eliminacyjne zaczynaliśmy spotkaniem wyjazdowym z ZSRR w Moskwie. Gładka porażka 0:3 stawiała nas pod ścianą już po pierwszym spotkaniu. Dwa tygodnie później zwyciężyliśmy gładko z Finlandią na wyjeździe. Później rozegrano dwumecz ZSRR- Finlandia. Oba spotkania wygrali zawodnicy sowieccy aplikując Finom dwanaście bramek, tracąc tylko jedną.  Po tych spotkaniach w grupie prowadził ZSRR z 6 punktami w 3 meczach, później była Polska z 2 punktami po 2 meczach, a końcu Finlandia bez dorobku punktowego po 3 spotkaniach. Regulamin eliminacji przewidywał, że w przypadku równej ilości punktów dwóch drużyn walczących o finały konieczny był mecz barażowy. Więc przed spotkaniami z ZSRR i Finlandią mieliśmy szanse mieć taką samą ilość punktów jak ZSRR pod warunkiem wygrania obu spotkań.  We wrześniu 1957 roku podejmowaliśmy ekipę radziecką w Chorzowie. W tym pełnym podtekstów politycznym spotkaniu górą była nasza reprezentacja, która po dwóch bramkach legendy Ruchu Chorzów- Gerarda Cieślika niespodziewanie pokonujemy ZSRR 2:1. W ostatnim meczu eliminacyjnym spokojnie ogrywamy Finów 4:0. Potrzebny był więc mecz barażowy, który rozgrywany był w „przyjaznym” Lipsku. Niestety przegrywamy 0:2 i to nasi wschodni sąsiedzi awansowali to turnieju finałowego.

Gerard Cieślik noszony na rękach po zwycięstwie z ZSRR.

Eliminacje przyniosły dwie wielkie niespodzianki, jakim było odpadnięcie dwukrotnych mistrzów świata: Włoch i Urugwaju. Poza tym jedyny raz w historii na turniej awansowały wszystkie cztery ekipy federacji wchodzących w skład Wielkiej Brytanii.

Podział miejsc w finałach był następujący:

• Europa- 12 miejsc, w tym dla mistrzów świata- RFN i gospodarzy- Szwecja. Awans uzyskali: ZSRR, Irlandia Płn., Walia ( po raz pierwszy); Anglia i Szkocja ( po raz trzeci); Austria, Czechosłowacja, RFN, Węgry, Jugosławia i Szwecja ( po raz czwarty); Francja ( po raz piąty).
• Ameryka Południowa- 3 miejsca. Awans uzyskali:  Argentyna i Paragwaj (po raz trzeci); Brazylia ( po raz szósty).
• Ameryka Północna, Środkowa i Karaiby- 1 miejsce. Awans uzyskał Meksyk ( po raz czwarty).

Zespoły z Afryki i Azji rywalizowały w eliminacjach w strefie europejskiej.

FINAŁY

Losowanie turnieju finałowego przeprowadzono 8 lutego 1958 roku. Ceremonia ta cieszyła się bardzo dużym powodzeniem. Po raz pierwszy była transmitowana przez telewizję. Ustalono podział na następujące koszyki:

• Kraje amerykańskie (Argentyna, Brazylia, Meksyk, Paragwaj);
• Kraje brytyjskie (Anglia, Szkocja, Walia, Irlandia Płn.);
• Kraje socjalistyczne ( Czechosłowacja, Węgry, Jugosławia, ZSRR);
• Pozostałe kraje europejskie ( RFN, Szwecja, Francja i Austria ).

W wyniku losowania podział grup był następujący:

• Grupa A:  Argentyna, Irlandia Płn., Czechosłowacja, RFN;
• Grupa B:  Paragwaj, Szkocja, Jugosławia, Francja;
• Grupa C:  Meksyk, Walia, Węgry, Szwecja;
• Grupa D: Brazylia, Anglia, ZSRR, Austria.

Jak wtedy oceniano siły poszczególnych grup były wyrównane. Po raz pierwszy wybierano też oficjalną piłkę mistrzostw.  Wybrano propozycję nr 70 a nazwano ją Gunnar Gren (szwedzki napastnik).

Uroczystość otwarcia na stadionie Rasunda pod Sztokholmem była uświetniona uczestnictwem szwedzkiego monarchy Gustawa VI Adolfa, który wygłosił formułę inaugurującą mistrzostwa.

FAZA GRUPOWA

GRUPA A

W tej grupie faworytem była  ekipa Mistrzów Świata. W pierwszym spotkaniu podejmowali oni zespół „Albiceleste” i mimo przegrywania od 3. Minuty zdołali strzelić trzy bramki i wygrali 3:1. W drugim meczu pierwszej kolejki spotkań debiutujący w mistrzostwach piłkarze Irlandii Północnej niespodziewanie pokonali naszych sąsiadów. W kolejnym spotkaniu, tym razem z Czechosłowacją problemy miał zespół RFN, bo z wyniku 0:2 wyciągnął na 2:2. Argentyna zwyciężyła Irlandczyków z północy. W ostatniej kolejce spotkań znowu słaby mecz w wykonaniu Mistrzów Świata i tylko remis z Irlandią Północną. Czechosłowacja rozgromiła Argentynę, która po trzech spotkaniach wróciła do domu. Z pierwszego miejsca awansowała ekipa RFN, natomiast o 2. Miejsce potrzebny był baraż, który po morderczej walce okazał się zwycięski dla Irlandii Północnej.

WYNIKI:

RFN- ARGENTYNA 3:1 ( Rahn’33,’79; Seeler’42- Corbatta’3 )

IRLANDIA PŁN.- CZECHOSŁOWACJA 1:0 ( Cush’20 )

RFN- CZECHOSŁOWACJA 2:2 ( Schafer’60; Rahn’70- Dvorak’24; Zikan’42 )

ARGENTYNA- IRLANDIA PŁN. 3:1 ( Corbatta’38; Mendez’55; Avio’60- McParland’4 )

RFN- IRLANDIA PŁN. 2:2 ( Rahn’21; Seeler’79- McParland’19,’60 )

CZECHOSŁOWACJA- ARGENTYNA 6:1 ( Dvorak’8; Zikan’17,’82; Hovorka’39,’89; Feureisl’69- Corbatta’65 )

BARAŻ

IRLANDIA PŁN.- CZECHOSŁOWACJA 2:1 po dogrywce ( McParland’44,’99- Zikan’19 )

TABELA:

*awans po barażu

GRUPA B

Przed rozgrywkami w tej grupie nie było zdecydowanego faworyta do awansu.  W meczu inaugurującym rozgrywki w grupie B Francja rozgromiła Paragwaj, natomiast Jugosławia zremisowała ze Szkocją . W drugiej kolejce Paragwaj ograł Szkotów, a Plavi zwyciężyli ekipę trójkolorowych. O wszystkim miała zdecydować ostatnia kolejka. Francja zwyciężyła Szkocję, a Paragwaj zremisował z Jugosławią. Dzięki różnicy bramek z 1. Miejsca awansowała Francja tuż przed Jugosławią. Dorobek strzelecki Francji był imponujący głównie dzięki bramkom Justa Fontaine.

WYNIKI:

FRANCJA- PARAGWAJ 7:3 ( Fontaine’25,’30,’68; Piantoni’51; Wisnieski’62; Kopa’70; Vincent’84- Amarilla’21,’43; Romero’50 )

JUGOSŁAWIA- SZKOCJA 1:1 ( Petakovic’13- Murray’48 )

PARAGWAJ- SZKOCJA 3:2 ( Aguero’4; Re’44; Parodi’74- Mudie’23; Collins’76 )

JUGOSŁAWIA- FRANCJA 3:2 ( Petakovic’16; Veselinovic’63,’87- Fontaine’5,’85 )

FRANCJA- SZKOCJA 2:1 ( Kopa’22; Fontaine’45- Baird’66 )

PARAGWAJ- JUGOSŁAWIA 3:3 ( Parodi’21; Aguero’49; Romero’80- Ognjanovic’12; Veselinovic’29; Rajkov’74 )

TABELA:

GRUPA C

W tej grupie faworytem byli gospodarze. Nie wiadomo było co się spodziewać po Węgrach. Byli wicemistrzami świata, ale na ten turniej przyjechała całkiem inna jedenastka, niż do Szwajcarii. W meczu inaugurującym cały turniej gospodarze bez problemu ograli Meksyk. Natomiast Węgry tylko zremisowały z Walią. W drugiej kolejce spotkań Szwedzi zwyciężyli wicemistrzów świata, a Meksyk zremisował ze Smokami. Po tej serii spotkań było pewne, że Szwecja awansuje do ćwierćfinału. O drugie miejsce walczyły trzy pozostałe zespoły. Gospodarze w trzecim meczu niespodziewanie tylko bezbramkowo zremisowali z Walią. Węgry rozgromiły Meksyk i o awansie miał zdecydować baraż Węgier z Walią. Do przerwy zgodnie z planem prowadzili Madziarzy, jednak po przerwie dwie bramki wbili Walijczycy i to oni niespodziewanie wyszli na 2. Miejscu z grupy.

WYNIKI:

SZWECJA- MEKSYK 3:0 ( Simonsson’17,’64; Liedholm’58 )

WĘGRY- WALIA 1:1 ( Bozsik’4- W.J. Charles’26 )

MEKSYK- WALIA 1:1 ( Belmonte’89- Allchurch’32 )

SZWECJA- WĘGRY 2:1 ( Hamrin’34,’55- Tichy’78 )

SZWECJA- WALIA 0:0

WĘGRY- MEKSYK 4:0 ( Tichy’19,’46; Sandor’54, Bencsics’69 )

BARAŻ:

WALIA- WĘGRY 2:1 ( Allchurch’55; Medwin’76- Tichy’33 )

TABELA:

GRUPA D

W tej grupie faworyt był tylko jeden: ekipa Canarinhos. Pozostałe drużyny miały powalczyć o drugie miejsce.  Pierwsze spotkanie potwierdziło te odczucia. Brazylijczycy bez problemu ograli Austriaków. W drugim meczu tej grupy Anglia podzieliła się punktami z ZSRR.  W drugiej kolejce piłkarze radzieccy odprawili Austriaków do domu zwyciężając 2:0. W meczu Brazylii z Anglią padł wynik bezbramkowy. Ostatnia kolejka grupowa to zwycięstwo Brazylii nad ZSRR. W tym meczu na mistrzostwach świata zadebiutował niespełna 18-letni wtedy Edson Arantes de Nascimento, zwany potocznie Pele. Anglia tylko zremisowała z Austrią i aby wyłonić drugiego ćwierćfinalistę potrzebny był baraż pomiędzy Anglią a ZSRR. Niespodziewanie triumfowali zawodnicy radzieccy wysyłając Anglików za burtę turnieju.

WYNIKI:

BRAZYLIA- AUSTRIA 3:0 ( Altafini’37,’89; N.Santos’48 )

ZSRR- ANGLIA 2:2 ( Simonjan’13; A. Iwanow’56- Kevan’65; Finney’84 )

ZSRR- AUSTRIA 2:0 ( A.Iwanow’15; Iljin’62 )

BRAZYLIA- ANGLIA 0:0

BRAZYLIA- ZSRR 2:0 ( Vava’3,’77 )

ANGLIA- AUSTRIA 2:2 ( Haynes’56; Kevan’74- Koller’15; A.Korner’71 )

BARAŻ:

ZSRR- ANGLIA 1:0 ( Iljin’68 )

TABELA:

*awans po barażu

ĆWIERĆFINAŁY

Ta faza turnieju  była rozgrywana zgodnie z przyjętą wcześniej drabinką, gdzie zwycięzca grupy A grał z drugą drużyną grupy B, itd.  W pierwszym meczu tej fazy turnieju gospodarze grali z ekipą radziecką i uporali się z nią awansując do najlepszej czwórki. Mistrzowie świata grali z Plavi i również awansowali dalej po bramce Rahna z rzutu wolnego.  Starcie Dawida z Goliatem, mianem tym nazwano potyczkę Brazylii z Walią, było bardzo zacięte, a bramkę na wagę awansu do półfinału dla Canarinhos zdobył Pele, dla którego to była pierwsza bramka w finałach mistrzostw świata. W ostatnim spotkaniu ćwierćfinałowym Francja bez problemu uporała się z Irlandią Północną.

WYNIKI:

SZWECJA- ZSRR 2:0 ( Hamrin’49; Simonsson’87 )

RFN- JUGOSŁAWIA 1:0 ( Rahn’12 )

BRAZYLIA- WALIA 1:0 ( Pele’65 )

FRANCJA- IRLANDIA PŁN. 4:0 ( Wisnieski’44; Fontaine’56,’64; Piantoni’68 )

PÓŁFINAŁY

Oba spotkania półfinałowe były rozgrywane o tej samej porze, więc akredytowani dziennikarzy mieli nie lada zgryz, które spotkanie wybrać. W Solnej spotkały się Brazylia z Francją i to spotkanie zostało uznane za najlepsze w całych mistrzostwach.  Po pierwszej wyrównanej połowie Canarinhos prowadzili 2:1, jednak popis Pelego w drugiej połowie dał Brazylijczykom spokojny awans do finału. W Goteborgu gospodarze podejmowali Mistrzów Świata. Pierwsi gola zdobyli zawodnicy RFN, jednak potem Szwedzi odpowiedzieli z nawiązką pozbawiając Zachodnich Niemców szans na obronę tytułu.

WYNIKI:

BRAZYLIA- FRANCJA 5:2 ( Vava’2; Didi’31; Pele’53,’64,’76- Fontaine’9; Piantoni’83 )

SZWECJA- RFN 3:1 ( Skoglund’33; Gren’80; Hamrin’88- Schafer’24 )

MECZ O 3. MIEJSCE

Gra o brązowy medal potwierdziła siłę Trójkolorowych. Spotkanie obfitowało w bramki i w tej kanonadzie strzeleckiej lepsi okazali się Francuzi.

WYNIK:

FRANCJA- RFN 6:3 ( Fontaine’16,’36,’78,’89; Kopa’27; Douis’50- Cieslarczyk’18; Rahn’52; Schafer’84 )

FINAŁ

Zdecydowanym faworytem finału byli Brazylijczycy. Jednak tuż na początku spotkania Szwedzi objęli prowadzenie za sprawą Liedholma i pachniało sensacją. Jednak pięć minut później Vava wyrównał stan gry. Później przewaga ekipy Canarinhos była znaczna, co przekładało się również na kolejne bramki. Mecz zakończył się zwycięstwem Brazylii 5:2 i mogli po raz pierwszy zatańczyć sambę z Pucharem Rimeta w rękach.

29.06.1958

SOLNA, STADION RASUNDA

BRAZYLIA- SZWECJA 5:2 (Vava’9,’32; Pele’55,’90; Zagalo’68- Liedholm’4; Simonsson’80 )

WIDZÓW: 50.000

Brazylia po raz pierwsza z Pucharem Rimeta:

Stoją od lewej: Vicente Feola (trener), Djalma Santos, Zito, Bellini, Nilton Santos, Orlando ,Gilmar.

Klęczą od lewej: Garrincha, Didi, Pele, Vava, Mario Zagalo oraz Paulo Amaral (asystent)

BOHATEROWIE MISTRZOSTW:

EDSON ARANTES DO NASCIMENTO- PELE (ur. 1940)

Legenda futbolu, uważany za najlepszego piłkarza w historii. Na szwedzkim turnieju zagrał jako niespełna 18- latek. Wszedł do składu w trzecim meczu grupowym i zagrał w pozostałych spotkaniach (razem cztery). Strzelec jedynej bramki w ćwierćfinale przeciw Walii. W półfinale z Francją ustrzelił hattricka, a w finale zdobywca dwóch goli. Trzykrotny Mistrz Świata. W reprezentacji Brazylii zagrał 91 razy, 77 razy wpisał się na listę strzelców. Wieloletni gracz Santos FC, pod koniec kariery grał w USA. Później działacz, a także minister sportu w Brazylii.

VICENTE FEOLA (1909-1975)

Legendarny brazylijski trener. Twórca taktyki zwanej brasilianą (4-2-4). Jako pierwszy trener poprowadził ekipę Canarinhos do tytułu Mistrzów Świata.

JUST FONTAINE (ur.1933)

Legendarny francuski napastnik, król strzelców MŚ 1958, zwany Monsieur Dynamite. Dwukrotny król strzelców ligi francuskiej, Mistrz Francji z OGC Nice (1956) oraz Stade Reims (1958, 1960). W reprezentacji Francji zagrał 21 razy, strzelając 30 goli.

RAYMON KOPA (KOPASZEWSKI) (1931-2017)

Francuski napastnik polskiego pochodzenia, uczestnik MŚ 1958,  czterokrotny Mistrz Francji, dwukrotny Mistrz Hiszpanii, trzykrotny zdobywca Pucharu Europy. Laureat Złotej Piłki z 1958 roku. Gracz Angers SCO, Stade Reims i Realu Madryt. W reprezentacji Francji rozegrał 45 meczy, strzelając 18 bramek.

Turniej grano w 12 miastach na 12 stadionach:

• Boras, Ryavallen;
• Eskilstuna, Tunavallen;
• Goteborg, Nya Ullevi;
• Halmstad, Orjansvallen;
• Halsingborg, Olympiavallen;
• Malmo, Stadion MFF;
• Norkoping, Idrottsparken;
• Orebro, Eyravallen;
• Sandviken, Jernvallen;
• Solna, Rasunda;
• Uddevalla, Rimnersvallen;
• Vasteras, Arosvallen.

Turniej obejrzało 852 tysiące widzów, co daje średnią 24 tysięcy widzów na mecz.

Strzelono 126 bramek w 35 meczach, co daje 3,60 bramki na mecz. Królem strzelców zostaw Fontaine (Francja)- 13 bramek.

Poniżej zbiorcza tabela medalistów Mistrzostw Świata:

Na turnieju nie było reprezentacji Polski, ale były polskie akcenty. W reprezentacji Francji grał Wisnieski i Kopaszewski, a w kadrze RFN Juskowiak, Kwiatkowski, Szymaniak i Cieslarczyk.